NẾU COI TỔ CHỨC LÀ CON THUYỀN, LÃNH ĐẠO CHÍNH LÀ NGƯỜI CẦM LÁI…
Bất kì một doanh nghiệp nào cũng tồn tại các vấn đề, kể cả khi doanh nghiệp đang ở tình trạng hoàn hảo nhất. Cũng giống như một chiếc xe khi tăng tốc, các phần tử của nó có theo được tốc độ đó hay không; doanh nghiệp khi đã xây dựng được một chiến lược bài bản thì bản thân lãnh đạo và nhân viên có thực thi được chiến lược hay không? Từ góc độ lý thuyết và thực tiễn đó, chúng tôi đặt ra vấn đề về năng lực đội ngũ. Như Dave Urich – một diễn giả nổi tiếng về vấn đề nhân sự trên thế giới đã từng nói: “Nhân sự không chỉ là nhân sự. Nhân sự là điểm khởi đầu và kết thúc của hoạt động kinh doanh”.
“Nếu coi tổ chức là con thuyền, lãnh đạo chính là người cầm lái…”
Nhận định của chuyên gia Đoàn Văn Tình – chuyên gia về quản trị nguồn nhân lực đã cho thấy được tầm quan trọng của lãnh đạo trong một doanh nghiệp, một tổ chức. Ông cho rằng bản chất của hoạt động lãnh đạo chính là việc thông qua con người để đạt được mục tiêu.
Theo Brands Việt Nam, cứ 100 doanh nghiệp lầm vào tình trạng nguy hiểm hay phá sản thì đến 85% nguyên nhân là do PHONG CÁCH LÃNH ĐẠO. Cũng theo cuộc khảo sát thực tiễn của Thanhs với các doanh nghiệp , có tới 66,1% người hoàn toàn đồng ý rằng năng lực lãnh đạo ảnh hưởng trực tiếp tới kết quả kinh doanh của doanh nghiệp. Điều này đặt ra vấn đề về năng lực của người lãnh đạo. Bởi một điều mà ai cũng hiểu: một lãnh đạo tồi sẽ kéo cả một công ty rơi xuống vực sâu, một lãnh đạo giỏi sẽ giúp vực dậy cả doanh nghiệp đang khủng hoảng. Nếu các siêu anh hùng Marvel cứu thế giới, được cả triệu người hâm mộ, thì Peter Cuneo chính là cứu tính của các siêu anh hùng đó. Thời điểm ông Peter Cuneo bắt đầu làm việc tại Marvel Entertainment là lúc công ty vừa hoàn thành thủ tục xin bảo hộ phá sản, nợ chồng chất, môi trường doanh nghiệp thì nghèo nàn. Bước cải tổ đầu tiên mà ông làm là tập trung vào mở rộng hoạt động kinh doanh trên phạm vi quốc tế và áp dụng mô hình kiểu mẫu, chương trình tivi và sản phẩm tiêu dùng. Với những bước đi đúng đắn, các siêu anh hùng Marvel trở thành hình ảnh toàn cầu, cổ phiếu của Marvel Entertainment sau 10 năm đã tang vượt bậc từ mức 94 cent/cổ phiếu lên mức 54USD/cổ phiếu vào thời điểm bán cho Wall Disney.
“Cốt lõi của năng lực lãnh đạo là có tầm nhìn và định hướng”, đây là quan điểm của chuyên gia Đoàn Văn Tình. Bởi vì tầm nhìn của người lãnh đạo được ví như thấu kính hội tụ, hội tụ tất cả sức mạnh, nguồn lực và sự quan tâm của nhân viên vào một điểm. Vì tầm nhìn đó mà doanh nghiệp hình thành, vì tầm nhìn đó mà doanh nghiệp tồn tại. Chính vì vậy, cái thành công của người lãnh đạo không phải là khiến người khác đi theo phục vụ mình mà là đi theo và trung thành với tầm nhìn của mình. Chỉ có như vậy, doanh nghiệp mới giữ chân được nhân sự ở bất kì hoàn cảnh nào.
Tuy nhiên, ngoài những năng lực cần thiết như: tầm nhìn xa, sự quyết đoan, tư duy đổi mới sáng tạo, đạo đức, kĩ năng gắn kết đội ngũ, chuyên gia Đặng Thanh Vân – chuyên gia tư vấn thương hiệu cũng khẳng định rằng trong thời đại 4.0 hiện nay, tố chất vô cùng quan trọng của một nhà lãnh đạo chính là có năng lực truyền thông và có kĩ năng sử dụng các phương tiện truyền thông xã hội.
Đừng vội xem thường điều này, bởi trên thực tế, Barack Obama ghi tên mình vào lịch sử các đời tổng thống Mỹ bằng chiến thắng từ chiến dịch tranh cử độc nhất: tận dụng Internet Marketing và xây dựng thương hiệu cá nhân để thành công. Xây dựng hơn 16 mạng liên kết từ trang web Barackobama.com, Facebook cho đến Flick nhắm đến các đối tượng cụ thể, kêu gọi quyên góp ủng hộ cho chiến dịch tranh cử và cùng với đội ngũ truyền thông tương tác tích cực với người dân qua mạng xã hội, trang web của ông thu hút được hơn 1,5 triệu người theo dõi, thu được 600 triệu USD tiền quyên góp ủng hộ chiến dịch từ mạng xã hội. Hay, xây dựng cho ông một thương hiệu cá nhân khác biệt với các đối thủ bằng việc xây dựng bản sắc thương hiệu này được thể hiện từ những chi tiết nhỏ nhất: Logo cho chiến dịch tranh cử. Bên trong chữ O (tên viết tắt của Obama) là những sọc đỏ hơi vồng lên giống như những vùng đất nông nghiệp rộng mênh mông của nước Mỹ, gợi nhớ đến quốc kỳ Mỹ (tượng trưng cho lòng yêu nước) và một hình bán nguyệt màu xanh dương giống mặt trời mọc (tượng trưng cho niềm hy vọng). Một nước cờ đúng đắn, một chiến dịch tranh cử độc nhất giúp ông thẳng cử vào năm 2008 và tái đắc cử vào năm 2012. Obama và đội ngũ đã hoàn toàn đúng đắn và thông minh khi chọn cách gây dựng sự tin tưởng từ các công cụ truyền thông xã hội. “Truyền thông” ở đây là năng lực truyền tải tầm nhìn, sự quyết đoán và năng lực của lãnh đạo tới nhân viên nội bộ”. Đây cũng chính là sự khác biệt rất lớn giữa lãnh đạo phương Tây và phương Đông.
“Năng lực đội ngũ – những người cầm chèo khiến con thuyền đi nhanh”
Nếu coi tổ chức là con thuyền thì lãnh đạo chính là linh hồn của tổ chức, là những người cầm lái và đưa ra quyết định mang tính chiến lược, tuy nhiên để con thuyền có thể đi được và đi nhanh thì phải phụ thuộc vào những người cầm chèo, tức là đội ngũ. Dave Urich – một diễn giả nổi tiếng về vấn đề nhân sự trên thế giới đã từng nói: “Nhân sự không chỉ là nhân sự. Nhân sự là điểm khởi đầu và kết thúc của hoạt động kinh doanh”. Như vậy, nhân sự chính là huyết mạch của tổ chức. Điều này đặt ra vấn đề về quản trị nguồn nhân lực với mọi doanh nghiệp.
Theo ý kiến của chuyên gia Đoàn Văn Tình, quản trị nhân lực là hệ thống các triết lí, chính sach và hoạt động chức năng về ba nhóm vấn đề cơ bản của nhân sự: thu hút, đào tạo, phát triển và duy trì đội ngũ để doanh nghiệp hoạt động trơn tru, hiệu quả và cân bằng lợi ích của người lao động. Để làm được điều đó , doanh nghiệp cần phải làm tốt các hoạt động thu hút như thiết kế dòng công việc và phân tích công việc, triển khai công tác hoạch định tốt, thực hiện việc tuyển dụng nhân sự mới và công tác hội nhập. Lưu ý rằng, sau khi đã tuyển dụng nhân sự mới, doanh nghiệp cần phải thực hiện chức năng thức hai chính là đào tạo phát triển đội ngũ. Cách thu hút nhân sự tốt, công tác đào tạo bài bản kết hợp với phân bố công việc phù hợp cho năng lực của nhân sự doanh nghiệp sẽ có một đội ngũ đủ về số lượng, tốt về chất lượng và hợp lí về cơ cấu, sẵn sàng hoàn thành mọi công việc mà tổ chức đặt ra.
Tuy nhiên khi nhân sự đã tốt sẽ đồng nghĩa với việc quyền lực đàm phán của người lao động cũng tăng theo. Vì vậy, bằng cách tọa ra những hệ thống đánh giá khách quan, công bằng và chính sách phúc lợi cũng như lương thưởng tốt sẽ giữ chân nhân viên ở lại với công ty và giải quyết được bài toán về mối quan hệ lao động.
Trước khi ra quyết định về nhân sự, hãy đặt cái tâm nghề lên đầu!
Đó là chia sẻ về kinh nghiệm thực tế hơn 10 năm gắn bó với ngành nhân sự của giám đốc nhân sự Dương Thị Thu Hà – Giám đốc nhân sự Vindec. Chia sẻ về những kinh nghiệm thực tế trong quá trình quản trị nhân sự, dưới góc nhìn của một nhà quản trị, bà cho rằng khi đặt mình vào vị trí một nhà lãnh đạo, hãy đặt cái tâm của mình lên người lao động, đặt lợi ích chung của công ty. Cái tâm, đạo đức với nghề, sẽ một phần giúp người lãnh đạo đó xây dựng được thương hiệu cá nhân. Đặt mình vào góc nhìn của người lao động, khi có những sự cố xảy ra với công ty, với người lao động những người làm nhân sự vẫn nên đứng về phía người lao động và đàm phán quyền lợi cho họ để họ cảm thấy rằng bản thân được bảo vệ.
Bà chia sẻ một tình huống thực tế là khi Hội đồng quản trị muốn tái cấu trúc công ty, đưa ra quyết định cắt giảm lao động và công việc của một giám đốc nhân sự khi đó, bà Dương Thị Thu Hà sẽ phải xây dựng kế hoạch giảm biên lao động toàn bộ nhà máy cơ khí với số lượng công nhân là 217 người trong vòng 5 tháng. Bà cho rằng giải quyết vấn đề về con người không được vội vàng. Bởi sẽ rất phiền phức nếu doanh nghiệp tái cấu trúc không thành công, báo chí sẽ đưa tin, bộ ban ngành can thiệp và nhân viên biểu tình. Cách tốt nhất ở đây là để người lao động tự nguyện rời đi. Mà để làm được như vậy, doanh nghiệp phải tuyên truyền. Với một tổ chức lớn phải chịu những áp lực từ đám đông, từ dư luận và sức mạnh ghê gớm của sự đồng thuận, bà đã phân tích chi tiết, cụ thể cho người lao động về tình hình hiện tại của doanh nghiệp và nhấn mạnh rằng: việc ra đi của họ là hi sinh cho sự phát triển doanh nghiệp. Cùng lúc đó, bà cũng làm việc với Sở lao động, tiến hành việc làm hồ sơ giới thiệu việc làm mới cho họ đồng thời chi trả trợ cấp cho người lao động. Đây có lẽ không phải là phương án tối ưu nhất nhưng là phương án phù hợp nhất đối với doanh nghiệp của bà. Điều này giúp người lao động rời đi với tâm thế “tâm phục khẩu phục” với lãnh đạo.
Có những khi doanh nghiệp gặp vấn đề nhân sự buộc phải sa thải nhân viên, tuy nhiên không phải trường hợp nào người ra quyết định sa thải cũng phải là lãnh đạo hay quản lí, đôi khi phải tổ chức những cuộc họp công khai giữa người lao động và ban quản lí để cho chính người lao động tự ra quyết định, để cho cuộc họp kết luận.
“Nên tuyển người tài hay người phù hợp và tuyển bao nhiều người tài là đủ?”
Đó là câu hỏi được đặt ra bởi các chủ doanh nghiệp trong buổi tọa đàm cho các chuyên gia bởi đây cũng là vấn đề nhức nhối của các doanh nghiệp. Chuyên gia Đoàn Văn Tình đã chia sẻ: Đối với công ty vừa vả nhỏ, việc cạnh tranh về lương là rất khó, vì vậy khi tuyển dụng, doanh nghiệp nên tuyển những nhân viên thực sự tâm huyết và trách nhiệm. Trong một doanh nghiệp SMEs, chỉ nên tuyển ít người tài. Ông khẳng định việc có người tài trong doanh nghiệp sẽ giúp doanh nghiệp đi lên, tuy nhiên quá nhiều người tài sẽ dẫn đến những bài toán khó hơn. Quan trọng không phải là tuyển được nhiều người tài; tuyển ít nhưng sự phối hợp ăn giữa người tài và đội ngũ nhân viên còn lại mới là điều quan trọng. Tức là khi tuyển nhân viên, chuyên gia Đoàn Văn Tình gợi ý các tiêu chí để tuyển được người phù hợp như sau:
- Phù hợp với lãnh đạo
- Phù hợp với văn hóa tổ chức
- Phù hợp với đơn vị làm việc
- Phù hợp với vị trí làm việc
Tóm lại, năng lực đội ngũ chính là vấn đề mà doanh nghiệp nào cũng cần phải quan tâm. Đó là sự phối hợp giữa năng lực của người lãnh đạo – người cầm lái và năng lực của đội ngũ – những người cầm chèo. Ý thức được điều đó, doanh nghiệp nên đưa học tập và đưa ra những chính sách quản trị nguồn nhân lực thật hiểu quả. Có như vậy, mọi kế hoạch và chiến lược đã đặt ra mới được hoàn thành một cách tốt nhất giúp doanh nghiệp kéo gần khoảng cách với mục tiêu, tầm nhìn đã đề ra.
(Phương Thanh Hằng, Ban truyền thông Thanhs)
